Tyle że nie jest to już jeden dzień, ale znacznie dłuższy czas, który sklepy określają jako Black Week (tydzień) lub Black Month (miesiąc). Zaczęło się jednak od piątku. Pierwszego piątku po amerykańskim Święcie Dziękczynienia. Bo to konsumencki zwyczaj rodem z USA.
Amerykańskie początki: od chaosu ulicznego do święta handlu
Początki Black Friday sięgają Stanów Zjednoczonych XX wieku. W latach 50. i 60. policjanci w Filadelfii zaczęli używać terminu Black Friday, opisując nim chaos panujący dzień po Święcie Dziękczynienia. Tysiące mieszkańców i turystów wylegało na ulice, żeby rozpocząć świąteczne zakupy. Powstawały korki, tłumy blokowały przejścia, a sklepy przeżywały oblężenie.
Z czasem zjawisko zyskało bardziej pozytywny wydźwięk. Według jednej z popularnych teorii nazwa zaczęła symbolizować moment, w którym sklepy „wychodzą na czarno”, czyli z deficytu w zysk. W latach 80. amerykański handel postanowił wykorzystać ten dzień jako wielkie święto wyprzedaży, promując go jako okazję do rozpoczęcia sezonu zakupów świątecznych. Od tego momentu Czarny Piątek stał się globalnym wydarzeniem.
Pierwsze próby w Polsce
W Polsce Black Friday pojawił się stosunkowo późno – dopiero w drugiej dekadzie XXI wieku. Jako pierwsi zaczęli promować go duzi sprzedawcy internetowi, głównie z branży elektroniki i mody. Początkowo klienci podchodzili do tematu z ciekawością, ale i sceptycyzmem, sprawdzając, czy zniżki faktycznie są tak atrakcyjne jak za granicą.
Zainteresowanie z roku na rok rosło, wspierane przez intensywny marketing, dynamiczny rozwój e-commerce oraz rosnącą konkurencję w branży handlowej. Już w połowie lat 2010 Black Friday stał się jednym z najbardziej dochodowych dni w polskim kalendarzu sprzedażowym.
Ile Polacy wydają w Black Friday?
Takie zestawienia są publikowane co roku. Wiele firm analitycznych stara się ocenić, jak bardzo Polacy dają się porwać amerykańskiej modzie.
Według badania UCE RESEARCH / Shopfully z 2025 r., 66,5 proc. dorosłych Polaków deklaruje, że skorzysta z Black Friday.
W badaniu PayPo z 2025 r. największa grupa (25 proc.) planuje wydać w tym czasie 251-500 zł, 16 proc. – 501-750 zł, a 27 proc. deklaruje budżet powyżej 750 zł. Wśród tych ostatnich 12 proc. planuje wydać ponad 1000 zł.
Z kolei według raportu z 2024 r., najczęściej wskazywany budżet to 400-500 zł. Tak deklarowało 16,4 proc. respondentów. W 2023 r. dominował przedział 200-300 zł.
Komentarze